Het is dezer dagen lastig om niet te worden meegezogen in de algehele norsigheid die er momenteel weer rond onze club hangt. Een tijd lang was het heerlijk rustig, maar inmiddels is het oude vertrouwde genuil weer in volle gang. De zaken die eerst nog reden tot kalmte waren (een behoudende coach die geen rare dingen deed, een algemeen directeur die open en veelvuldig communiceerde met de buitenwacht (of ‘stakeholders’, zoals dat tegenwoordig blijkbaar heet) en een geleidelijke stabilisering van de sportieve resultaten) zijn nu ineens weer een bron van verhitte discussie. Een kleine greep in de woelige waterput van ontevredenheid: “Meijer is prut, Aalbers heeft slecht ingekocht, Van Schaik heeft een zootje gemaakt van het stadiondossier en gaat wild tekeer tegen kritische supporters (en journalisten)”, enzovoort. En dan hebben we het nog niet eens over de zoveelste pikante situatie rondom Cillessen gehad. Het is dus weer flink hommeles en de vraag rijst inmiddels hoe lang dit nog goed blijft gaan voordat de bom barst. Zo kennen we onze club weer!
De herkomst van dit soort subjectieve en emotionele tendensen is altijd moeilijk grijpbaar, maar het is geen grote verrassing dat veel van deze onmin al een tijdje aan het sudderen was. Wellicht dus toch eens tijd om even een stapje terug te zetten en te proberen om de huidige onvrede in perspectief te plaatsen.
Rogier Meijer als hoofdcoach heeft vanaf het begin al veel discussie teweeg gebracht. Tuurlijk, hij leidde ons in zijn eerste zelfstandige seizoen terug naar het hoogste niveau en daar zullen we hem altijd dankbaar voor zijn. Daar tegenover staat echter het gegeven dat – zowel in zijn eerste seizoen in het driemanschap met Gesthuizen en Bogers als in zijn drie seizoenen als eindverantwoordelijke – het voetbal onder Meijer overwegend als saai, behoudend en angstig gezien werd door vele supporters. Zelfs in ons promotieseizoen was het merendeel van de wedstrijden nauwelijks het aangluren waard en stonden we aan het eind van de reguliere competitie op een zeer teleurstellende zevende plek. Uiteraard reppen weinigen daar nog over na de onverwachte promotie, maar het was toch echt aardig knudde en die tendens zette zich in de jaren daarop wel gewoon door. Een ronduit onacceptabele zes (!) thuiszeges in twee seizoenen Eredivisie (drie per seizoen) is een statistiek waarmee je maar bitter weinig fans op de banken krijgt.
In principe is er niets mis met een behoudende aanpak, zeker als je (veel sneller dan verwacht) op een hoog niveau moet opereren met beperkte middelen en lijfsbehoud op Eredivisieniveau van levensbelang is voor de club. Johan Neeskens behaalde er zelfs onze hoogste notering ooit mee. Het gros van de supporters voelde dit ook wel aan en dus bleven velen van ons achter Meijer staan, ondanks het toch overwegend slaapverwekkende loopvoetbal dat we veelvuldig voorgeschoteld kregen. De kracht van Meijer is (was?) het cultiveren van een prima groepsgevoel en eenheid in de ploeg en een oase van rust en kalmte naar de buitenwacht. Rogier is een zeer correcte, sympathieke man die een prima uithangbord is voor onze club. En met een elfde en twaalfde plek op de ranglijst in de eerste twee seizoenen terug op Eredivisieniveau is voor een club als NEC niks mis. Dat is gewoon een prima resultaat. Toegegeven, er viel doorgaans meer te beleven op de tribunes dan op het veld, maar we snapten allemaal dat het belang van de club voorop stond en daarbij was stabiliteit en rust van groot belang.
Het probleem dat iedereen met een beetje voetbalverstand echter wel kon zien is dat er steevast in de tweede seizoenshelft de klad in kwam en dat tegenstanders erg weinig moeite begonnen te krijgen met het zich instellen op de tactiek van NEC. Die tactiek was namelijk uiterst eenzijdig: vanuit een stabiele defensieve organisatie langzaam van achteruit opbouwen, snelle backs die over naar binnen trekkende buitenspelers heen komen voor de aanvallende impulsen, en vanaf een redelijk diepe defensieve stelling veel terug en breed spelen om zo de tegenstander naar voren te lokken en dan de daardoor ontstane ruimtes te gebruiken om een aanval te lanceren. Het is een degelijke aanpak, zij het weinig creatief, maar als je niet de spelers hebt die consequent een pass over 5-10 meter in de voet van een medespeler kunnen geven, diep kunnen gaan en onder druk uit kunnen voetballen, dan heb je een groot probleem zodra je tegenstander hoog druk gaat zetten en de bal afjaagt op je achterste linie. Wat dus ook voortdurend gebeurde en waardoor we telkens weer verzandden in eindeloos rondgetik achterin en veelvuldig balverlies. Het gevolg: veel saaie en trage gelijkspelletjes en kansloze nederlagen tegen op papier gelijkwaardige of mindere tegenstanders. Terwijl we juist tegen wat aanvallender ingestelde ploegen in de middenmoot en subtop zo nu en dan konden profiteren van de ruimtes en een resultaat binnenharken. Meijer maakte bovendien zelden een tactische omzetting als de wedstrijd erom vroeg, tenzij deze uit nood geboren was (bijvoorbeeld de omschakeling naar 5-3-2 met Barreto) en zijn doorgaans late wissels waren vaak meer bedoeld om niet te verliezen dan om een overwinning te forceren.
Waar de tactiek faalde, daar was de werklust en inzet doorgaans wel goed en veelal op basis daarvan wisten we het degradatiespook buiten de deur te houden. Lang kon Meijer ook op onze sympathie rekenen vanwege het overduidelijke gebrek aan kwaliteit in onze aanvalslinie. Wie kan er immers zonder rillingen terugdenken aan illustere namen als Janga, Ondaan, Fase, Akman, Dimata, Marques, Musaba en – godbetert – Bony? Terwijl ook voormalig toptalent Tavsan de afgelopen tijd flink door de hoeven zakte. Dit seizoen zit het aanvallend echter wel snor, maar zijn we defensief juist in zwakke doen. Dan zou je dus een andere tactische aanpak verwachten, maar Meijer houdt nog altijd stug vast aan exact hetzelfde concept in de hoop dat met andere poppetjes voorin het opeens wel werkt en niet meer zo voorspelbaar is. Tot dusverre een ijdele hoop, helaas.
Met de aanstelling van Carlos Aalbers en met de structureel slaapverwekkende optredens van Meijer’s ploeg in het achterhoofd, zou de afgelopen zomer een prima moment geweest zijn om netjes afscheid te nemen van Rogier. Hij had dan met opgeheven hoofd en een zeer acceptabel palmarès de deuren van Stadionplein 1 achter zich dicht kunnen trekken en op de brede sympathie en dank van onze achterban kunnen rekenen. Aalbers besloot echter om Meijer’s contract met een jaar te verlengen, terwijl op dat moment de eerste tekenen van de klad zich alweer begonnen af te tekenen en NEC aan het begin van een enorme vormcrisis stond die het verdere seizoen totaal in de vernieling hielp.
Gedurende de afgelopen zomer was het vervolgens onze directie die zelf hoge verwachtingen begon te scheppen bij de achterban. Waar Van Schaik een jaar eerder al vol bravoure had geroepen dat supporters extra zouden moeten gaan betalen om de kans te hebben om kwaliteitsspelers zoals Schöne, Cillessen en Tannane te mogen bewonderen, daar werd er deze zomer nog een schepje bovenop gedaan door continu te dwepen met Europese play-offs en te roepen dat we al in de voorbereiding een competitief elftal op de mat zouden hebben staan dat kwalitatief beter zou zijn dan in het voorgaande jaar. Een opmerkelijke stelling als je spelers als Tannane en Marquez laat gaan, dus dat beloofde wat! We zouden aantrekkelijker gaan voetballen, meer thuisoverwinningen halen, en vol mikken op een plek in het linkerrijtje. Ook Carlos Aalbers deed nog even fijn een duit in het zakje door te melden dat hij altijd bij Boekhoorn kon aankloppen als er iets extra’s nodig was. Let wel: dit was geen onrealistische verwachting die gecreëerd werd door de supporters, dit was het beeld dat actief door onze directie werd geadverteerd. Maar uiteraard zogen onze dorstige supporters dit wel op als een droge spons na twee degradaties, vier lange jaren van tergende misère in de KKD en twee seizoenen zaaddodend voetbal en weinig aansprekende resultaten op het hoogste niveau.
Stond er dan inderdaad een Eredivisiewaardig elftal met Europese ambities bij aanvang van het seizoen? Mwoah, okee, wellicht op papier, als je even de reservebank buiten beschouwing laat. Helaas bleek al snel dat meerdere van de beoogde basisklanten niet eens een volle wedstrijd aankonden, als ze überhaupt al aan de start konden verschijnen. Het beoogde centrale basisduo Nuytinck en Sandler was pas beschikbaar vanaf de vierde speelronde tegen Sparta en speelde tot dusverre slechts vier van de negen duels samen. Olden Larsen bleek tot dusverre een totale miskoop (of volgens de lezing van Aalbers “gewend om in een kampioenselftal te spelen” en daardoor aanpassingsproblemen bij ons. Huh? Hoe werkt dat?), Hansen had blijkbaar een gigantische trainingsachterstand en moet nu opeens tijd krijgen, Pereira maakte een goede start maar bleek al tijden met een schouderprobleem te kampen en is nu dus weer een flinke tijd uit de roulatie, en ga zo maar door. Dat soort dingen weet je toch als je deze spelers haalt? En daar stel je dan toch ook je verwachtingspatroon op in? Inmiddels hebben we blijkbaar een nieuwe (half-)Japanner op proef, Sai van Wermeskerken, waarvan de reden niet helemaal duidelijk is anders dan fungeren als tolk voor onze andere Japanners en als backup achter Van Rooij (geen goed teken dus voor het vertrouwen in D’leanu Arts en voor de ernst van Pereira’s schouderblessure?).
Kortom, het is opeens allemaal weer prut en dus waren de eerste witte zakdoekjes zichtbaar dit weekend. Meijer is de logische kop van jut, zeker nu hij om de een of andere vage reden ook nog Cillessen openlijk slachtoffert via rare insinuaties in de media, terwijl Nuytinck of Schöne veel meer een terechtwijzing verdienen. Het zijn de gefrustreerde trekken van een coach in paniek en grabbelend naar controle, iets wat we niet gewoon zijn van de doorgaans rustige en gereserveerde Meijer.
Maar ja, heeft het nou echt nut om in deze fase Meijer de deur te wijzen? Dat had je toch echt deze zomer moeten doen toen zijn contract afliep, in plaats van hem nu te slachtofferen voor een collectief falen bij NEC. Aalbers is tekort geschoten in het samenstellen van een Eredivisiewaardige groep die er bij de start van de competitie meteen stond en Van Schaik heeft de verwachtingen veel te hoog opgeklopt, iets waar Meijer nu de rekening voor betaalt. Het vervangen van een trainer gedurende het seizoen leidt zelden tot een beter resultaat en het blijft een grote gok hoe het uitpakt. Na het vertrek van Pastoor nam Anton Janssen het stokje over en degradeerden we. Met Meijer aan het roer lijkt het momenteel uiterst onwaarschijnlijk dat we serieus mee gaan doen om een plek in het linkerrijtje, maar tegelijkertijd is de zorg om degradatie ook niet al te groot. Meijer weet als geen ander hoe te overleven, hoe lelijk het ook moge zijn. Wellicht is het dan beter om eieren voor je geld te kiezen en nog maar een jaartje een ’tussenjaar’ uit te roepen. De supporters zullen het niet leuk vinden, maar gezien de enorme spelersrotatie over de zomer en het gebrek aan vorm en samenhang is dat wel de meest realistische conclusie.
Het zou Van Schaik en Aalbers dan ook sieren als ze gewoon de handen ophouden en toegeven dat ze te hoog van de toren geblazen hebben deze zomer, dat de beoogde doelstelling van het linkerrijtje simpelweg nog niet haalbaar is dit jaar en dat er gemikt wordt op een plek boven nummertje 15, met de hoop dat Aalbers in de volgende jaargang meer zijn stempel kan drukken op deze selectie dan hem tot dusverre gelukt is. Een beetje nederigheid is momenteel wel op zijn plaats. Maar in plaats daarvan zien we Van Schaik als een gebeten hond jacht maken op kritische supporters en journalisten onder het mom van zijn staf in bescherming nemen, ook al heeft hij zelf die staf in een eerdere fase onder de bus gegooid met zijn voorbarige uitspraken en beloftes. En houdt Aalbers steevast vol dat deze groep echt, heus beter is dan die van vorig seizoen. Daarmee zet je Meijer juist weer vol in de schijnwerpers, want blijkbaar kan die er dus niet uithalen wat erin zit. Zo onnodig en onverstandig, dit soort uitspraken.
Even gewoon lekker terug naar af dus, netjes het boetekleed aan, de verwachtingen richting de buitenwacht (sorry, ‘stakeholders’) bijstellen en rustig doorgaan op de ingeslagen weg. Dan kan er in de winter opnieuw geëvalueerd worden en wellicht de defensie van wat extra degelijkheid worden voorzien, kan Meijer het seizoen afmaken met een anoniem maar veilig plekje ergens tussen de 12 en 14 en kunnen we vervolgens netjes afscheid nemen van hem in de zomer. Luchtkastelen bouwen is iets voor de noorderburen, laat Wilco zich daar gewoon verre van houden en zich richten op het dramatische stadiondossier. Dan houden we NEC weer fijn een jaartje in de luwte op Eredivisieniveau en kunnen we volgend seizoen verder kijken met een nieuwe coach en een meer ingespeeld elftal met langdurige contracten.
Mark