De duurste speler uit de geschiedenis van NEC is vaker geblesseerd dan dat hij scoort, maar staat wel op de drempel van het WK 2006 in Duitsland. Aanleiding voor het andere verhaal van Andrzej Niedzielan(26).
‘De toetreding van Polen tot de Europese Unie is voor het land een enorm belangrijke stap naar een betere toekomst geweest. Het communisme heeft de samenleving lang in haar greep gehouden en daarvan zijn de negatieve gevolgen nog altijd goed merkbaar. Ikzelf heb alleen als klein kind onder het regime geleefd, maar uit verhalen van mijn ouders en grootouders kan ik voldoende opmaken; het was echt heel slecht. Aan geld was bij ons thuis geen gebrek, maar we konden het niet uitgeven. Als we boodschappen gingen doen, waren de winkels regelmatig helemaal leeg. Zo’n systeem waarin iedereen gelijk is, valt vies tegen. En het was bijna onmogelijk voor je werk of voor vakantie naar het buitenland te gaan. Je moest eerst toestemming vragen bij de ambassade en dan nóg was de kans dat je weg kon ontzettend klein. Bovendien was er altijd controle. Mensen konden niet naar buiten of ze werden gelijk door de politie op hun vingers gekeken. Door het communisme heeft Polen een grote achterstand opgelopen. De regering keek alleen naar wat in de Sovjet-Unie gebeurde. Wat Moskou zei, werd in Polen doorgevoerd. Zo kregen kinderen op scholen als buitenlandse taal alleen les in Russisch. Terwijl je daar internationaal helemaal niets aan hebt. Spaans, Engels en Duits waren bij ons taboe op middelbare scholen. En nu zie je dan ook dat mensen van vijftig geen zinnig woord over de grens spreken. Zulke maatregelen zijn ontzettend slecht geweest voor de internationale positie van het land en mede daardoor heeft Polen nog altijd een grote achterstand op landen die al sinds het begin deel uitmaken van de Europese Unie, zoals Nederland. Maar sinds onze toetreding aan het begin van 2004 begin je de positieve veranderingen wel te merken. Vooral de mentaliteit van de mensen is heel anders dan voorheen. Van de veertig miljoen Polen werkte ongeveer de helft in grote staatsfabrieken. Elke dag gingen ze daar om acht uur heen, om vervolgens rond vijven weer naar huis te gaan. Wat ze werd opgedragen deden ze, niets meer en niets minder. Nadenken over wat ze deden was er voor velen niet bij. Daardoor stagneert je ontwikkeling. Je moet werken, maar tegelijkertijd nadenken. Pas dan kun je op den duur een hoger niveau halen. Nu zie je die instelling langzaam maar zeker veranderen. Mensen helpen zichzelf slimmer te worden en dat komt de Poolse economie ontzettend ten goede.
Zonder op te scheppen durf ik wel te zeggen dat mijn ouders zichzelf wél altijd probeerden te verbeteren. Ze waren kritisch over hun eigen prestaties. Mijn vader heeft een eigen bouwbedrijf en mijn moeder is lerares. We waren thuis niet extreem rijk, maar hadden ook geen problemen om rond te komen. Veel mensen hadden het minder dan wij. Voor Poolse begrippen waren we rijk, voor Nederlandse begrippen behoorden we tot de middenklasse. Natuurlijk stond voetbal centraal in mijn jeugd, maar mijn ouders hebben me er wel altijd op gewezen dat school het belangrijkste was. Ikzelf zag dat ook altijd in en daarom heb ik twee studies afgerond. Ik ben opgeleid tot voetbaltrainer en tot ecoloog. En als ik niet zoveel talent had als voetballer, was ik waarschijnlijk iets met die laatste studie gaan doen. De natuur heeft me namelijk van kinds af aan ontzettend geïnteresseerd, mede doordat de bergen en bossen Polen tot een geweldig land maken. De natuur is iets unieks, dal realiseren mensen zich niet zo vaak. Over energieverspilling wordt vaak wat lacherig gedaan, maar het is een serieus probleem. Als je economische vooruitgang boven het milieu verkiest, breek je dingen af die je later nog hard nodig zult hebben. De opstelling van de Amerikaanse president George W. Bush over het broeikaseffect vind ik dan ook onbegrijpelijk. Schandalig hoe hij het Kyoto-verdrag (internationaal akkoord over de beperking van de uitstoot van kooldioxide, red.) naast zich neer durft te leggen. Hij heeft totaal geen oog voor andere landen en latere generaties zullen daarvan de gevolgen ondervinden.
Hoewel het communisme weinig ruimte liet voor godsdienst, is het rooms-katholieke geloof voor de Polen altijd een ontzettend belangrijk bindmiddel geweest. Vooral in moeilijke tijden heeft God het volk erdoorheen gesleept. Het geloof staat centraal in het denken van de Poolse mensen. Van de honderd Polen zijn er 99 katholiek, er zijn weinig andere landen waar dat nog zo is. Ook voor mij is de godsdienst een rode draad in mijn leven. Voor en na een wedstrijd zal ik nooit vergeten een kruisje te slaan en als we niet hoeven te spelen, ga ik ’s zondags naar de kerk. De dood van paus Johannes Paulus II heeft me dan ook veel pijn gedaan. Toen ik het hoorde, heb ik wel een traantje gelaten. Sowieso omdat hij de leider van mijn geloof was, maar aangezien hij uit Polen kwam, was hij voor mijn volk extra speciaal. Naast paus was hij ook de vader van het land. Ik ben in 1977 geboren, hij werd in 1978 gekozen tot paus. Mijn hele leven lang heb ik niet anders geweten dan dat een Pool de leider van de katholieke kerk was. Dat het nu een Duitser is, is best even wennen. Veel Nederlanders hebben altijd een wat sceptische houding tegenover Johannes Paulus II gehad. Dat zal ik niet veroordelen, maar het stond wel lijnrecht tegenover de opvatting van de Polen en ook van mij. De paus heeft bijgedragen aan de val van het communisme en indirect aan de modernisering van Polen. We zijn hem heel veel dank verschuldigd. Ik durf wel te stellen dat hij de grootste Pool aller tijden is. Niet voor niets werd na zijn dood een week van rouw afgekondigd.
Na de godsdienst is voetbal in Polen de belangrijkste religie. Helaas zijn de voorzieningen voor de sport sinds de val van het communisme almaar minder geworden. We hebben te weinig stadions en de jeugdopleidingen in Polen zijn onderontwikkeld. Die teloorgang zie je terug in het niveau van de competitie. Wisla Kraków en Legia Warschau zijn de topploegen, daaronder stelt het allemaal heel weinig voor. Voor mij was het dan ook fantastisch dat ik de overstap naar de Nederlandse competitie kon maken. In Polen gaat het allemaal om fysieke kracht en de conditie, terwijl er amper naar de technische en tactische kant wordt gekeken. Het is toch niet normaal dat ze daar elke week een bosloop houden? Je hoort met de bal te trainen, pas dan slijp je automatismen in het team.
Ondanks het bedenkelijke niveau van de competitie is het enthousiasme van de mensen nog enorm. Polen zijn minstens zo gek van voetbal als Nederlanders. Als het nationale team speelt, zitten er bijna twintig miljoen mensen achter de tv. Dat is de helft van de bevolking! Het zou dan ook geweldig zijn als we ons weten te kwalificeren voor het WK van volgend jaar in Duitsland. Ja, we zijn er dichtbij en mogen het eigenlijk niet meer uit handen geven. We staan vijf punten voor op Engeland, maar zij hebben één wedstrijd minder gespeeld. Als we volgende maand bij hen gelijkspelen, zijn we zeker van kwalificatie. En anders moeten we het maar via de play-offs afdwingen. Ik wil er graag bij zijn in Duitsland. In Japan en Zuid-Korea zijn we wat lullig uitgeschakeld, nu willen we revanche. En we kunnen het. We hebben geen grote sterren, Jurek Dudek van Liverpool en Maciej Zurawski van Celtic zijn onze bekendste namen, maar we vormen een geweldig collectief.
Hét Poolse hoogtepunt op voetbalgebied moet echter in 2012 plaatshebben. Polen heeft zich samen met Oekraïne kandidaat gesteld om dan het EK te organiseren en de toewijzing zou een geweldige overwinning voor het land betekenen. Om het te bereiken zal de infrastructuur beter moeten worden en zullen zes nieuwe stadions moeten worden gebouwd, maar daar zijn ze nu hard mee bezig. Zo’n enorm evenement zou de beste reclame zijn om Polen écht op de kaart te zetten. Want het grootste probleem is dat te veel mensen te weinig van het land weten. Want kun jij verklaren waarom Nederlanders altijd op wintersport gaan in Zwitserland of Oostenrijk, terwijl het bij ons net zo goed en veel goedkoper kan? Dat is simpelweg zo omdat Polen nog relatief onbekend is. Polen is goed, gezellig en goedkoop, maar veel mensen lijken daar nog achter te moeten komen.
Toch twijfel ik er niet aan dat het goed komt. Misschien zien velen ons nu nog als een Oost-Europees land, maar over tien jaar is de economie van Polen gelijk aan die van huidige West-Europese landen. Met onze jonge, slimme mensen hebben we ontzettend veel potentie. Alleen zijn zij door een gebrek aan kansen de laatste jaren vaak in Amerika, Engeland of Nederland gaan studeren. Maar als de Poolse economie aantrekt en de lonen hoger worden, kunnen we zulke belangrijke personen binnenboord houden. En dan is Polen wel degelijk een enorme verrijking voor de EU.’
Bron: Voetbal International