NEC-voorzitter Hans van Delft (58) is ongeduldig. Buiten de lijnen staat zijn club als een huis, daarbinnen moet de ploeg komend seizoen eindelijk eens aan de verwachtingen voldoen. De bal ligt bij trainer Johan Neeskens.
Wat zijn de verwachtingen voor dit seizoen?
‘Die zijn heel hoog. We willen revanche voor vorig jaar, daar kan ik kort over zijn. NEC gaat voor Europees voetbal, niet meer en niet minder.’
Kan NEC zich nog zo’n seizoen veroorloven? Slecht voetbal en maar net boven de degradatiestreep eindigen strookt niet met de ambities die u uitdraagt.
‘We doen er alles aan om Europees voetbal af te dwingen. Er is niemand meer binnen de club die voor een filosofie gaat waarin we dat eens in de tien jaar halen. We hebben eraan geroken en willen méér. Het doel is dus dit jaar Europees voetbal. Dat is ook geaccepteerd door de technische staf.’
Vorig jaar was de Gouden Gids Divisie anders dichter bij dan een Europees avontuur.
‘Ik had het wel een beetje zien aankomen. Ze probeerden me al voor het begin van het afgelopen seizoen aan het verstand te brengen dat je met Europees voetbal nationaal automatisch minder presteert. Ik begrijp dat niet goed, maar ik moet wel meer accepteren in het voetbal wat ik liever niet wil. Als mensen dat maar blijven zeggen, gebeurt het ook. Maar dat we zó slecht zouden draaien… Halverwege het seizoen hebben we het tij nog proberen te keren door een aantal aankopen vervroegd te realiseren. Dat deden we vooral omdat we hoopten via bekerwinst alsnog een prijs te pakken, maar dat ging al direct in de eerste wedstrijd tegen Sparta fout. Dat was onze eerste grote teleurstelling. Toen is er een fase geweest dat we gewoon niets meer konden doen. Dat was eigenlijk voor het eerst in al die jaren dat ik bij NEC zit. We kunnen natuurlijk ook niet door blijven kopen.’
Het verhaal is dat u eigenlijk verder wilde met Martin Jol, maar dat Neeskens tot ieders verbazing akkoord ging met een zwaar verlaagde aanbieding.
‘Het verhaal zit heel eenvoudig in elkaar. Ik was uiteindelijk niet verrast dat Neeskens bleef. Na vier jaar Johan Neeskens vond ik het tijd worden me voor het eerst weer eens persoonlijk op andere trainers te oriënteren. Ik heb als onderdeel van dat traject de zaakwaarnemer van Neeskens (Maarten de Vos, red.) en Neeskens zelf gevraagd wat hun condities waren. Hij heeft niet de makkelijkste zaakwaarnemer, om het maar simpel uit te drukken. Ik heb hem duidelijk gemaakt dat het 2004 is en niet 2000. Ik heb begrepen dat hij dat wat onconventioneel vond. Daar heb ik geen donder mee te maken, ik kom al mijn afspraken na. Ik heb heel duidelijk gezegd dat ik wilde weten wat de condities van Neeskens waren en met die wensen in mijn hand de vrijheid hebben om met anderen te praten. Ik heb vervolgens met vijf, zes trainers gesproken. Ik heb daaruit mijn conclusies getrokken die uitmondden in een aanbieding aan Neeskens.’
Neeskens was de beste qua prijs-kwaliteitverhouding?
‘Pfff (lacht)… We wilden dus heel duidelijk in dat stadium, na ons georiënteerd te hebben, Neeskens de aanbieding doen die we gedaan hebben.’
Dat is duidelijke taal, u kunt zo de politiek in. Waar rekent u de trainer op af?
‘Neeskens maakt de leiding elk jaar duidelijk wat voor een selectie hij wil samenstellen. Wie gaat er? Wie wil hij erbij? Hij heeft gekregen wat hij gevraagd heeft. Op basis van de gesprekken met Johan hebben we gekozen voor een ander type speler. Daarmee krijgt de trainer een herkansing, hij heeft nu nog veel beter materiaal dan vorig jaar. Het zou me voor de persoon Neeskens en voor de club goed doen als hij het voor elkaar krijgt. De manier waarop hij vorig jaar de Europese wedstrijden aanpakte sprak me in ieder geval erg aan.’
U heeft aan al zijn wensen voldaan. Toch begon NEC de eerste training van dit seizoen met één fitte spits. Dat kan hij nooit gevraagd hebben.
‘Volgens Marco van Basten moet het kunnen. Een beetje vreemd is het inderdaad wel. Maar we hebben inmiddels Romano Denneboom gehaald en ik kan de fans beloven dat er nog een echte kanjer bij komt. Die moeten we natuurlijk wel eerst vinden. Het geld is er, de wil is er, alleen de goede speler nog niet. De technische staf en de investeerders zijn het eens over de eisen. We willen niet alleen jonge jongens voorin, we zoeken dan ook nog een geroutineerde speler. Dat kan dus nog even duren, maar dan zijn we voorlopig klaar. Dit is natuurlijk een mooie kans voor Frank Demouge. Andzrej Niedzielan is pas bij de aanvang van competitie weer klaar.’
Als de ploeg slecht presteert wordt de trainer er meestal op afgerekend. U gaat door met Neeskens, dus moet u andere oorzaken zien voor het ronduit teleurstellende jaar dat de ploeg achter de rug heeft.
‘Ik geloof niet zo hard in dat Europese terugvaleffect. Ik zoek niet zo naar schuldigen, maar naar oplossingen. Voor het eerst in zeven jaar stond ik voor het gegeven dat we zo’n negen spelers moesten vervangen. Dat is achteraf een van de belangrijkste oorzaken van de terugval. Ik denk dat daardoor veel van de motivatie afnam bij een groot deel van onze spelers. Maar we móésten wel, want onze filosofie blijft overeind dat we geen spelers meer in de selectie in het jaar 2004 willen tegen verlaagde salarissen. Ik vind het psychologisch niet goed om spelers die ? zeg maar even fictief – vroeger 100 duizend euro verdienden volgend seizoen voor 50 duizend per jaar verder moeten. Dan kunnen ze beter bij een andere club voor diezelfde verlaagde aanbieding spelen. Doordat we al heel snel uit de UEFA Cup lagen, konden we in oktober al plannen wat we met het budget spelerssalarissen wilden.’
NEC wil doorgroeien, maar de harde cijfers vertellen een ander verhaal. Vorig jaar moest de gemeente via een inventieve deal met het stadion al bijspringen en nu is de begroting weer naar beneden bijgesteld.
‘Daar moet je niet te dramatisch over doen. Het gaat om een marginaal verschil. We zijn van elf miljoen euro naar ruim tien miljoen gegaan. Maar wat zegt die begroting vandaag de dag? Daarbuiten worden er grote bedragen gefinancierd. NEC heeft een externe financieringsstroom vanuit het spelersfonds.’
Van stagnatie is dus geen sprake?
‘Wij stagneren wel in de haalbaarheid om de inkomstenstroom te verhogen. Dan heb je het over de capaciteit van het stadion. Er wordt op dit moment getekend en gerekend, wij willen een groter stadion. Ons grote probleem is dat we letterlijk en figuurlijk aan ons plafond zitten. Je hebt met bestemmingsplannen te maken. We zijn wel bezig met de gemeente, maar het officiële traject zijn we nog niet opgegaan. Er komt een grotere shop, wat extra businessruimte en we nemen wat extra kantoorruimte mee. We spreken op het ogenblik over verlenging van de vleugels voor het stadion. Dat is het laatste gaatje binnen de huidige bestemmingsplannen. We raken weer uitverkocht. Dat is prima. Dat komt natuurlijk ook doordat we in een vrij vroeg stadium informatie konden geven over nieuwe spelers. Dat schept een terecht verwachtingspatroon. De aantallen blijven op niveau en méér is gezien de beperkte capaciteit momenteel ook niet mogelijk.’
De afgelopen zomer vertrokken er drie talentvolle spelers uit uw jeugdopleiding zonder dat er een transfersom tegenover stond. Hoe rijmt u dat met de vele investeringen die de club juist in de eigen opleiding steekt?
‘Ik vind het jammer dat Mark Otten naar Feyenoord gaat. Maar dan hebben we het over één persoon. Theo Brack is geen jongen uit de eigen opleiding, Matthëus Hoop is een duidelijk misverstand. Otten vond de technische staf niet goed genoeg, maar dan wil iedereen dat direct op beleidsniveau bediscussiëren. Opeens komen er drie namen tegelijk en dan lijkt het een uittocht bij NEC. Ik lig er geen seconde van wakker. Het is een verschil van inzicht. Ik bemoei me daar niet eens zoveel mee.’
Als die jongens zomaar weglopen, heeft het toch weinig zin zo zwaar in te zetten op de jeugdopleiding?
‘Ik ben wél een ontzettende fan van een goede jeugdopleiding. Er wordt nu aan een plan gewerkt waarin de twee belangrijkste sportieve aspecten van het eerste elftal en de jeugdopleiding zijn. Dat wordt een speerpunt. Wat wij aan accommodatie hebben staan heeft niemand in Gelderland. Daar moeten we meer mee doen dan alleen traninkjes afwerken. Er zou wat harder gescout moeten worden op grotere talenten. Druk ik me zo duidelijk genoeg uit?’
Jonge spelers brengen is leuk. Maar de stilstand in de ontwikkelingen van voormalige talenten zoals Mike Zonneveld, Patrick Ax, Peter Wisgerhof en Resit Schuurman was schrikbarend.
‘Onze conclusie daarbij is: te jong en te grote salarissen. Dus moeten de salarissen naar beneden. Dat is in de eredivisie het grote probleem. In de eerste divisie zijn ze nu goed mee bezig, daar zijn ze inmiddels bikkelhard begonnen met een aantal bezuinigingsrondes. Je ziet toch dat ze niet beter worden door ze meer te betalen. Integendeel, spelers worden vaak slechter naarmate ze meer verdienen. Als jongens opeens het tienvoudige gaan verdienen, motiveert dat absoluut niet. Geld is de grote boosdoener. Jongens die er even doorheen schieten, krijgen nu niet meer, maar een paar ton. Kijk maar naar de bewegingen binnen de eredivisie. Er wordt nauwelijks nog transfergeld betaald in Nederland Dat is dus een fors nationaal probleem.’
Je kunt ook zeggen dat er verkeerd is ingekocht De trainer vraagt niet voor niets om een ander type speler. Uw technisch directeur Leen Looyen voldoet nog steeds?
‘Zeker. Hij kent de club door en door, is in het in het verleden al trainer geweest en speelt een belangrijke rol. Als ik kijk naar de absoluut niet meer zo zenuwachtige Leen Looyen zie ik dat hij zich ook fantastisch heeft ontwikkeld. Ik zie een wereld van verschil tussen Leen van zeven jaar geleden en die van nu. Qua persoonlijkheid is hij behoorlijk gegroeid. Hij behoudt wel zijn streken, maar daar heet hij Looyen voor. Als je ziet wat hij allemaal doet vanuit zijn functie, hoe hij de voetbalschool neerzet en hoe hij met zijn inzicht probeert wat van mijn waanzinnige ideeën te maken… Die man werkt alleen veel te hard, maar dat krijg je er toch niet uit. Intussen word ik echt niet goed van lijstjes die pers soms denkt te moeten maken over spelers die niet geslaagd zijn. Dat is zo eenvoudig. Ik heb het Looyen ook niet gemakkelijk gemaakt door hem met een halflege portemonnee op stap te sturen.’
Saïd Boutahar vroeg 400 duizend euro salaris aan AZ en tekende vervolgens doodleuk voor NEC. Ook jongens als Andzrej Niedzielan en Edgar Barreto verdienen fors. Dat staat haaks op uw filosofie van lagere salarissen.
‘Boutahar komt in ieder geval niet voor dat geld. Hij krijgt wel een flink salaris, dat is onze ogen het verschil in kwaliteit. Zo hebben we óók Dennis Gentenaar een aanbieding gedaan die naar Nederlandse maatstaven absolute top is, maar die jongen wil zich graag sportief verbeteren. Een toptalent moet je goed betalen. Het probleem zit hem in de gemiddelde spelers. Je ziet ook dat het gemiddelde salaris tien procent is gezakt. Die tendens zet alleen maar door. Dat moet hard naar beneden. Diezelfde problematiek zie je in het jeugdvoetbal, dat kan zo niet doorgaan. Die twee talenten moeten wel negen mensen om zich heen hebben lopen. Er moet centraler gedacht worden, zelfs een samenwerking met Vitesse ga ik wat dat betreft niet bij voorbaat uit de weg. Ik vind dat de KNVB daar wat indringender mee bezig zouden moeten zijn, want we hebben nu alleen een pilot met FC Twente en Heracles en vervolgens moeten we drie jaar op de resultaten wachten. De absolute kwaliteit van de spelers in de jeugdopleiding moet heel, heel snel omhoog. Ook de eerste divisie en de tweede elftallen zijn het voorland, maar wat komt daar nu uit? Een tweede elftal; wat kost het niet? We zullen dat verhaal moeten aanpakken.’
Maakt u zich geen zorgen over de invloed van de investeerders?
‘We hebben NEC-investeerders. Het zijn mensen met een groot NEC-hart die, als het geld terugkomt door een lucratieve verkoop van een speler, ook onmiddellijk weer willen herinvesteren. Daar zijn we ook gelukkig mee, NEC zit zelf in elke deal. Een deel van de winst gaat naar de investeerders toe, maar een deel gaat naar de club.’
De investeerders beschikken wel over vetorecht voor de aankoop van spelers.
‘Als de investeerder niet wil, gaat het niet door. Hij bepaalt absoluut niet het technische beleid, maar heeft wel inspraak over de speler. Als die speler hem niet bevalt, heeft NEC de eigen begroting. En mocht er een goed bod komen op een speler, dan zien we dat wel. Dat hebben we nog niet meegemaakt, maar het is denkbaar. Wanneer Juventus komt en twintig miljoen euro biedt voor Barreto, dan denk ik dat ik daar wel uitkom. Ik zit nou niet zo in elkaar dat ik niet alles honderd procent helemaal zeker moet weten, we gaan verantwoorde risico’s aan. Dat heb ik niet in de voetballerij geleerd, dat zit nu eenmaal in mijn karakter.’
Het zit ook niet in uw karakter om tot het oneindige door te gaan. Wanneer stopt u eigenlijk?
‘Ons bestuurlijke model is voortdurend in beweging, ik denk niet dat mijn functie voor opvolging geschikt is. Ik ben die persoon ook nog niet tegengekomen. We werken dan ook aan een bestuur met een raad van commissarissen. Mijn rol zal verminderen. Ik ben al veel verder terug dan menigeen denkt, operationeel doe ik absoluut niets meer. Ik voer alleen maar beleid, initieer nieuwe projecten en probeer een zo goed mogelijke sparringpartner te zijn voor mijn directie. Die werkt inmiddels volkomen autonoom. Zolang ik uitdagingen zie ben ik nog steeds geïnteresseerd om de club uit te bouwen. Daar zijn we nog lang niet klaar mee. Maar daar hoef ik geen voorzitter voor te zijn. De rol van voorzitter is behoorlijk geëvolueerd. De goedbedoelde amateurs die leiding geven sterven uit, dat kan ook niet meer. Zelf zat ik hier in de beginperiode meer als directeur en deed ik veeloperationeel, dus ik schaar me daar niet onder.’
Dan bent u klaar.
‘Ik wil mezelf altijd zo snel mogelijk overbodig maken. Dat is gelukt, NEC heeft mij absoluut niet meer nodig. Mijn oude rol laat ik achter me. Voorzitter, boegbeeld blablabla. Er gebeurt zoveel meer binnen de club. Strategie, beleid, sparringpartner; ik weet dat ik dat kan. Vooral als ik hoor dat dingen niet kunnen, raak ik geprikkeld. Een continuing story zie ik niet zitten. Er zou best wel eens een andere voorzitter van de raad van commissarissen kunnen komen dan ik. Inmiddels ben ik 58, ik hobbel al veertig jaar in de handel mee en heb behoorlijk wat tropenjaren gehad. Sommige mensen zeggen dat ik eigenlijk al 78 ben. Zo voelt het niet, maar er is ook een tijd voor een nieuwe generatie bestuurders. Alex Tielbeke is daar een voorbeeld van. Ik ben er best wel trots op dat NEC de nieuwe algemeen directeur van de Eredivisie NV geleverd heeft. Als ik er dieper over nadenk, ben ik er misschien zelf wel de oorzaak van, omdat ik het absoluut niet zag zitten als de ENV zou opgaan in de KNVB. Daar heb ik niet vijf jaar lang voor meegedaan aan die pokkenvergaderingen in Zeist waar helemaal niets uitkwam, maar wat wel sloten geld kostte. In het ENV heb ik alle vertrouwen. Ik ontmoet overal mensen van een nieuwe generatie, professionals die de oude bestuurders vervangen. De managementkwaliteit is aanzienlijk toegenomen bij veel clubs. Vroeger belde je naar de KNVB als je een vraag had, nu lijkt het vaak wel andersom. Maar ook binnen de KNVB zie ik goede mensen, alleen nog niet in de top. Die jonge managers hebben een loopbaanplanning en dat gebeurt niet binnen een paar jaar.’
Wanneer is het bouwwerk NEC af?
‘Nooit. Ik heb altijd gezegd dat ik de club op een zo verantwoordelijk mogelijke manier wil ontwikkelen. We leven hier in een stad van 160.000 inwoners en een werkgebied rond 360.000. Het draagvlak is volgens onze metingen tussen 80.- en 100.000 mensen die dagelijks geïnteresseerd zijn in NEG. Ruim dertig procent zal ook kómen. Dat brengt je al gauw op een limiet van 25.000, en dat wordt dus de capaciteit van het nieuwe stadion, al zal ik dat never nooit in één keer bouwen. In Arnhem pakken ze de lift, wij gaan met de trap.’
Dan mag NEC wel wat leuker voetbal laten zien.
‘In principe is daar beter voetbal voor nodig. Met het voetbal wat we tot nu toe geboden hebben, kun je geen 25.000 mensen trekken. Dat is een combinatie van cijfermatige interpretatie en feeling. Daar gaan we ook van uit bij het uitbouwen. We zijn pas één jaar uitverkocht geweest. Ik heb altijd geroepen dat ik na een jaar uitverkocht te zijn bezig zou gaan met de tweede ring. Daar ben ik nu mee bezig maar dat gaat zeker een paar jaar duren. Dat moet allemaal door de molens, we hebben geen slechte relatie met de gemeente, maar soms kraakt het daar natuurlijk wel. Maar als ik nu weer zie wat Oranje heeft losgemaakt, dan heb ik soms het idee dat de waarde van voetbal wel eens onderschat wordt.’